Rankingi Wprost

1. Jan Kulczyk - 9,7 miliarda złotych

Kiedy ostatnio opowiadał dziennikarzom o swoich planach, jego wypowiedź wyglądała mniej więcej tak: „Wróciłem z Afganistanu (...), lecę do Nigerii (...), powiem tylko, że planujemy dużą inwestycję w Kolumbii”. Kulczyk to jeden z nielicznych Polaków inwestujących globalnie – i w takiej skali. Interesy robi w Londynie, Warszawie i Waszyngtonie, mieszka w Szwajcarii, a odpoczywa na Lazurowym Wybrzeżu, gdzie ma swój prywatny zamek.

Kluczowym składnikiem majątku przedsiębiorcy są akcje piwnego koncernu SABMiller (3,1 proc.) warte ok. 6 mld zł. Jednak tym, co teraz najbardziej zajmuje Jana Kulczyka, jest budowa międzynarodowej grupy spółek inwestujących w surowce – wydobycie gazu i ropy. Wartość inwestycji zlokalizowanych w Afryce, Europie i na Bliskim Wschodzie sięga już ponad 2,5 mld zł. Dlaczego w czasach, kiedy giełdy rozpala np. debiut Facebooka, inwestuje w tak staroświecką branżę?

– To biznes w starym, dobrym stylu. Ryzykowny, ale perspektywiczny. Poza tym wchodząc do tej branży, od razu gram w lidze światowej. To mnie pociąga – mówi „Wprost”.

Jan Kulczyk może bez końca opowiadać o Nigerii. To tam konsorcjum Neconde, w którego skład wchodzą Kulczyk Investments i Kulczyk Oil Ventures, wygrało przetarg na jedną z najlepszych koncesji na wydobycie ropy naftowej. Po skandalach związanych z ochroną środowiska odsprzedał ją koncern Shell. W kraju, który poznał bezwzględność korporacji, Jan Kulczyk, przedstawiając się jako biznesmen z kraju Lecha Wałęsy, „Solidarności” i papieża Polaka, może liczyć na wielu sympatyków. Dlatego nie boi się ryzyka inwestowania tam, gdzie bogatsi nie potrafili sobie ułożyć relacji z lokalną administracją. „Dżejkej”, jak mówią o Kulczyku jego współpracownicy, bardzo lubi ryzyko. Ostatnio żartował, że ma ochotę założyć kapelusz Indiany Jonesa i ruszyć na podbój Afryki.

Światowy portfel aktywów surowcowych uzupełnia Ophir Energy (notowana na giełdzie w Londynie), która prowadzi kilkanaście projektów poszukiwawczo-wydobywczych ropy i gazu w Afryce. Partnerem biznesowym w tym przedsięwzięciu jest m.in. stalowy magnat i najbogatszy Brytyjczyk Lakshmi Mittal. Inna ze spółek, Strata Limited, poszukuje i zagospodarowuje złoża węgla w Mozambiku oraz rudy żelaza w Kongu, największe zasoby tego surowca w Afryce. Z kolei Aurelian, notowany na AIM w Londynie, poszukuje gazu w Polsce i innych krajach Europy Środkowej. Pod rękę z JP Morgan szuka złota w Afganistanie.

W Polsce filarem surowcowym jest spółka Kulczyk Oil Ventures. Dzięki pozyskanemu w Warszawie kapitałowi KOV przejął firmę KUB-Gas, jednego z największych prywatnych producentów gazu na Ukrainie, a także finansuje odwierty w roponośnych złożach w Brunei.

W branży energetycznej najnowszą zdobyczą grupy jest zakup za 300 mln zł Nowej Sarzyny, czyli najnowocześniejszej elektrociepłowni gazowej w Polsce. Swoją pozycję na rynku dystrybucji prądu, a także na polu energetyki odnawialnej (w przygotowaniu budowa farmy wiatrowej na Bałtyku) umacnia Polenergia, która sprzedaje jedne z pierwszych nad Wisłą samochody elektryczne.

Jan Kulczyk pracuje też nad wybudowaniem elektrowni węglowej w Pelplinie na Pomorzu i już można się zakładać, ile na tym zarobi. Elektrownia ma ruszyć na przełomie 2016 i 2017 r., czyli dokładnie w momencie, kiedy – jak szacują eksperci – polska gospodarka będzie na największym głodzie energetycznym.

Za co te inwestycje? Jan Kulczyk należy do grupy biznesmenów umiejących wybrać idealny moment na wyjście z inwestycji. Za 800 mln zł sprzedał Volkswagenowi budowany przez 20 lat biznes motoryzacyjny. Spółki, których współwłaścicielem jest Kulczyk, sprzedały prawie milion aut marki Volkswagen, Audi, Škoda, Porsche i Bentley.

Największym sukcesem Kulczyka w ostatnim roku było otwarcie 105-kilometrowego odcinka autostrady A2 z Nowego Tomyśla do Świecka. W przeciwieństwie do innych projektów przygotowywanych na Euro 2012 inwestycja realizowana przez Autostradę Wielkopolską (Kulczyk jest współwłaścicielem) powstała przed terminem, bez wyzysku podwykonawców i nie okazała się fuszerką.

Ostatnim elementem biznesowej układanki jest joint venture powołane z nowojorskim deweloperem Larrym Silversteinem (to ten, który odbudowuje World Trade Center) do realizacji inwestycji nieruchomościowych w Europie Środkowo-Wschodniej.

Współpracownicy o Janie Kulczyku mówią zgodnie: nigdy nie odpoczywa. W chwilach wolnych zawsze szuka pretekstu, żeby omówić jeden z analizowanych biznesów. Nawet podczas rejsu swoim nowym 87-metrowym jachtem „Feniks 2” przegląda firmowe papiery, a z zaproszonymi gośćmi buduje relacje.

2. Zygmunt Solorz-Żak - 8,5 miliarda złotych

Na liście 100 najbogatszych Polaków znajduje się – jako jeden z nielicznych – od 20 lat. Ale tym razem jego biznesowy życiorys musieliśmy napisać niemal od nowa. Solorz-Żak sprzedał niemal wszystko, co miał, by zdobyć fundusze na zakup operatora telefonii komórkowej Polkomtel.

W ubiegłym roku sprzedał akcje Telewizji Polsat giełdowej spółce Polsat Cyfrowy. Potem spieniężył pakiet także i tej spółki. Z kapitałem kilku miliardów złotych zasiadł do negocjacji z udziałowcami Polkomtela: Vodafone, Orlenem, KGHM, Węglokoksem i PGE.

Telekomunikacyjna spółka jest wyceniana na 18 mld zł i trzeba było wziąć potężny kredyt, czym miliarder brzydził się przez ponad 20 lat. Kupując Plusa, stworzy grupę telekomunikacyjno-medialną. Ma ona szanse zrewolucjonizować nasz rynek telekomunikacyjny za pomocą LTE – szybkiego internetu w komórce, który oferuje dostęp do sieci o prędkości do 150 Mbp/s. Dla klienta oznacza to jednoczesne oglądanie filmów, gry online, wideokonferencje i VoIP.

Wiele osób z tegorocznej listy najbogatszych mówiło, że trzyma kciuki za Solorza-Żaka. Zakup Polkomtela to największa w Europie transakcja kapitałowa w 2011 r. Pokazała, że choć w wielu branżach polskie firmy lądują na talerzu światowych rekinów biznesu, to czasem łakome kąski trafiają do naszych najbogatszych.

Po zakupie Plusa telewizja Polsat ma się stać bardziej interaktywna. Już dziś seriale i hity produkcyjne Polsatu można obejrzeć na komórce za pośrednictwem serwisu Ipla. W ubiegłym roku Polkomtel miał 1 mld zł zysku – wspomagany Polsatem może być jeszcze lepszą maszynką do zarabiania pieniędzy.

Oczywiście, taka transakcja to także ryzyko. Przede wszystkim ogromny kredyt, którego miesięczna rata przekracza 100 mln zł. A także działania konkurentów: Play zaoferował właśnie jeszcze tańsze rozmowy w abonamencie, a Orange i T-Mobile łączą siły, by zbudować nową sieć szybkiego internetu. Jeśli mimo to Solorz-Żak nie przegra wyścigu z konkurencją, w ciągu kilku lat wskoczy na pierwsze miejsce naszej listy.

– Książek nie czytałem wielu. Wolałem poznawać życie takie, jakim jest naprawdę. Jak w szkole miałem praktyki, zarabiałem miesięcznie 350 zł. Mama mówiła: Kup sweter. A ja nic nie wydawałem i po trzech miesiącach uzbierałem na wyjazd do NRD – opowiadał o swoim dzieciństwie w jednym z wywiadów.

Pierwsze poważne pieniądze zrobił na sprowadzaniu do Polski używanych samochodów, m.in. wartburgów i dacii. Na początku lat 90. wymyślił Telewizję Polsat, która początkowo nadawała z Holandii, a w 1993 r. jako pierwsza prywatna stacja w Polsce uzyskała koncesję na nadawanie naziemne. Dla Polsatu zawsze najważniejszy był masowy widz. Jej znakiem firmowym były hity disco polo, teleturnieje z gwiazdami – „Kalambury” z Wojciechem Malajkatem i Piotrem Gąsowskim czy komediowe seriale „Świat według Kiepskich” i „13. posterunek”.

Poza aktywami telekomunikacyjno-mediowymi Zygmunt Solorz-Żak wciąż jest współwłaścicielem m.in. Invest-Banku, ATM Grupy (największy w Polsce producent telewizyjny), także niemal połowy akcji Zespołu Elektrowni Pątnów – Adamów – Konin. PAK to trzeci pod względem wielkości i jeden z najbardziej zyskownych producentów prądu w kraju.

Przedsiębiorca jest też właścicielem Portu Praskiego, czyli 38 ha atrakcyjnych, czekających na zabudowę gruntów położonych blisko centrum Warszawy.

3. Michał Sołowow - 7,45 miliarda złotych

49-letni biznesmen rajdowiec znów wskoczył na podium, chociaż nie ze złotym medalem, jak przed pięcioma laty, a tylko z brązowym. Ponownie udowadnia, że wyścig o pozycję najbogatszego Polaka nie ogranicza się do Jana Kulczyka i Zygmunta Solorza-Żaka. Co właściwie pozwala Michałowi Sołowowowi utrzymywać się w ścisłej czołówce listy najbogatszych i od czasu do czasu porządnie w niej zamieszać? Giełda i cztery spółki, które kontroluje. Ostatnie 12 miesięcy giełdowej przeceny Sołowow potraktował jako okazję do zwiększenia liczby udziałów w swoich biznesach. Dokupił ponad 30 mln akcji produkującego wyposażenie łazienek Rovese (dawna nazwa: Cersanit) i w ten sposób uzyskał większościowy ich pakiet (53,14 proc.). Ściągnął z rynku 4 mln akcji Barlinka, producenta drewnianych podłóg i paneli, zwiększając swój udział w spółce do 71,62 proc. Dodatkowe 15 mln akcji firmy deweloperskiej Echo Investment powiększyło jego stan posiadania do 44,74 proc. akcji tej spółki. Zakup 90 mln akcji specjalizującego się w tworzywach sztucznych Synthosa daje mu w sumie aż 64 proc. udziałów w tej spółce. Po części dzięki tej operacji z 661 mln zł dywidendy, którą wypłaciła Synthos w kwietniu, do portfela Sołowowa wpadło aż 426 mln zł. To kwota, na którą przeciętny Kowalski musiałby pracować 9543 lata.

Sołowow nie jest typem leniwego inwestora spekulanta, który kupuje akcje i czeka, aż ich cena wzrośnie. Na strategię swoich firm ma realny wpływ. Najpierw chce samodzielnie zbudować wartość spółki, by następnie ją sprzedać. Tak było na przykład z jego pierwszą firmą – budowlanym Miteksem. Najpierw dzięki trafnie dobieranym kontraktom w ciągu 14 lat przekształcił małą lokalną spółkę w ogólnopolskiego potentata, a dopiero potem sprzedał z dużym zyskiem francuskiemu koncernowi Eiffage. Podobnie rzecz się miała z pierwszym polskim supermarketem dla majsterkowiczów Nomi (sprzedał go Brytyjczykom z Kingfisher), gazetą „Echo Dnia” (nabywcą został norweski koncern Orkla) czy firmą Ultra Pack (kupiła ją globalna spółka Mondi z siedzibą w Johannesburgu). Obecnie swoje giełdowe i nie tylko giełdowe biznesy (należy do niego też m.in. sklep internetowy z narzędziami Megastore.pl, spółka branży gastronomicznej North Food z 34 lokalami czy zajmująca się ubezpieczeniami i diagnostyką pojazdów firma GetCar) kontroluje z przestronnego gabinetu w nowym biurowcu na przedmieściach Kielc. Jeszcze nowsza jest galeria handlowa Echo, którą Sołowow zlokalizował niemal po przeciwnej stronie drogi. To gigantyczny obiekt: 160 tys. mkw, 300 sklepów, multipleks, kręgielnia, klub fitness oraz parking na 2,3 tys. miejsc. Gdy w sierpniu 2011 r. Sołowow otwierał galerię, nie miała w Kielcach żadnej konkurencji. Obecnie w wyścig o kieleckiego klienta włączył się także inny miliarder z listy najbogatszych – Dariusz Miłek. Wybudował własną galerię, tyle że bliżej centrum.

W wypadku Michała Sołowowa słowo „wyścig” ma także inne znaczenie. Jest zapalonym rajdowcem samochodowym. Ma na koncie dwukrotne wicemistrzostwo Polski i Europy. Jeździ peugeotem 207 S2000. Miłość do samochodów narodziła się w nim wcześniej niż miłość do biznesu. Już w wieku 15 lat miał prawo jazdy, a w wieku 17 lat brał udział w amatorskich rajdach. Wtedy pokonywał „oesy” maluchem. Potem na jakiś czas rajdy porzucił. Musiał mieć z czego żyć, a chciał żyć na lepszym poziomie niż rówieśnicy. W trakcie studiów w wakacje urządzał sobie wycieczki do Niemiec. Wracał z reguły z zakupionym tam autem, własnoręcznie je lakierował i naprawiał, a potem sprzedawał z zyskiem. Pod koniec studiów uzbierał w ten sposób 10 tys. dolarów.

Współpracownicy o Sołowowie mówią, że to biznesowy dyktator, ale jednocześnie człowiek bardzo ludzki. Co to znaczy? Zanim postawi na swoim, z uwagą wysłucha każdej opinii i wyciągnie wnioski. Jego 7 mld zł majątku potwierdza, że to dobra strategia.