Autor:Szymon Krawiec

Lista 200 Największych Polskich Firm

Zmiany na podium, rekordowa liczba debiutantów i absolutna dominacja prywatnego biznesu. Oto najnowsza edycja Listy 200 największych polskich firm, z której poza sukcesami, płynie w tym roku również jeden smutny wniosek.

Kiedy 10 lat temu po raz pierwszy opublikowaliśmy Listę 200 największych polskich firm, w sumie cała dwusetka zgromadziła 660 mld zł przychodów. Dzisiaj mówimy już o kwocie ponad dwa razy większej, bo prawie 1,5 bln zł.

10 lat temu polskie PKB na mieszkańca wynosiło mniej więcej tyle, co w Grecji. Dzisiaj jest już wyższe nie tylko od tego greckiego, ale też portugalskiego, hiszpańskiego czy nawet japońskiego.

10 lat temu stopa bezrobocia w Polsce przekraczała 10 proc. Dzisiaj jest o połowę niższa i wynosi niewiele ponad 5 proc.

Te wszystkie zmiany, jakie przez ostatnią dekadę zachodziły w polskiej gospodarce, świetnie obrazuje nasza Lista 200 największych polskich firm, bo to właśnie krajowe przedsiębiorstwa mają przecież największy wpływ na wzrost naszego PKB.

Firmy tracą

Na początek smutny wniosek z tegorocznego wydania dwusetki. Polskie firmy tracą. W zeszłorocznym wydaniu 200 największych polskich firm wypracowało w sumie ponad półtora biliona zł przychodów. W tym roku przychody zmalały o ponad 70 mld zł. Daje to więc rok do roku pięcioprocentowy spadek.

Nie lepiej było z zyskiem.

W tegorocznej edycji spośród 200 największych firm ponad 30 zaliczyło straty. W zeszłym roku ten odsetek był trzy razy mniejszy. Z trudem można było też znaleźć firmy, które rok do roku zyski powiększyły.

Patrząc po branżach, to najsilniej reprezentowaną grupą był sektor handlu. Działają w nim 62 spółki z naszego rankingu. 27 firm było związanych z szeroko pojętą produkcją, głównie materiałów budowlanych. 24 firmy działały w branży spożywczej. 10 w budowlanej.

Znikające spółki

Porównując tegoroczną edycję do tej pierwszej sprzed 10 lat, widać, jak wielkie zmiany zaszły w polskim biznesie.

Trzy pierwsze miejsca Listy 200 największych polskich firm zajmował wtedy Orlen, PGNiG i Lotos. Dzisiaj te dwie ostatnie zostały już przez Orlen wchłonięte.

Kto jeszcze pamięta sieć sklepów Piotr i Paweł, delikatesów Alma czy sklepy z elektroniką Neonet, które 10 lat temu były w naszej dwusetce? Dzisiaj już nie ma ich na rynku.

Jedne spółki bankrutowały, inne przestawały być polskie. Tak było choćby ze znaną spółką meblarską Black Red White, która przeszła do Austriaków czy producentem autobusów Solaris, którego kupili od nas Hiszpanie. Z dwusetki zniknęły też gigantyczne spółki, które latami lądowały w czołówce. Jak choćby Getin Holding, imperium finansowe Leszka Czarneckiego czy Echo Investment – spółka budowlana należąca kiedyś do Michała Sołowowa, a potem sprzedana amerykańskim funduszom inwestycyjnym.

Wielcy nieobecni

W tym roku również zabrakło kilku spółek, które były w naszym zestawieniu w zasadzie od początku. Po latach obecności z pierwszej dziesiątki wyleciał Cinkciarz, największy internetowy kantor w naszej części Europy. Firma, która rok w rok osiągała miliardy złotych przychodów, jest dzisiaj pod lupą prokuratury. Śledczy podejrzewają prezesa i wiceprezesa Cinkciarza o oszukanie klientów na ponad 49 mln zł.

Komisja Nadzoru Finansowego stwierdziła, że spółka nie wypełniała ustawowych obowiązków związanych z ochroną środków pieniężnych przyjętych od klientów. W marcu tego roku sąd zarejestrował wniosek o upadłość spółki Cinkciarz.pl. Dlatego po firmie nie ma również śladu w naszym rankingu.

W tegorocznej edycji dwusetki zabrakło również CD Projektu. Warszawski producent gier „Wiedźmin” czy „Cyberpunk” rok do roku pomniejszył przychody o jedną piątą.

Spadek przychodów to właściwie główny powód, dlaczego w tym roku wśród 200 największych polskich firm nie ma takich spółek jak meblarskiego Forte, budowlanego Mostostalu Zabrze, Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Sierpcu czy rolniczego Agro-As. Ale na ich miejsca wskoczyły nowe polskie firmy, które w tym roku znalazły się po raz pierwszy w elitarnym gronie tych dwustu największych.

Państwowe podium

W tym roku żeby wejść do finałowej dwusetki, trzeba było mieć niewiele ponad miliard złotych przychodów. Skończył się więc czas milionerów, a zaczął miliarderów.

Czytaj też:
Tak się w Polsce zarabia na prądzie. 25 gigantów

Pierwsze miejsce tegorocznej edycji nie powinno nikogo zaskakiwać. To po raz kolejny Orlen, który od początku tworzenia naszej Listy 200 największych polskich firm z pierwszego miejsca nie schodzi.

W zeszłym roku państwowy koncern wprawdzie zaliczył przychody niższe o ponad 20 proc. niż w 2023 r., ale wypracowane 294 mld zł są wciąż bardzo bezpiecznym dystansem dzielącym energetycznego giganta od reszty konkurencji.

Na drugie miejsce z czwartego awansował za to Totalizator Sportowy. Spółka ma za sobą rekordowy rok. Sprzedaż osiągnęła najwyższą w historii sumę 68,9 mld zł.

Na trzeciej pozycji znalazła się PGE. Największy koncern energetyczny w kraju miał w zeszłym roku ponad 64 mld zł przychodów. W ciągu dekady tworzenia naszej dwusetki firma poprawiła swój wynik ponad dwukrotnie.

Debiuty i powroty

W pierwszej dziesiątce Listy 200 największych polskich firm mamy dominację spółek Skarbu Państwa. Największą polską firmą prywatną jest sieć sklepów Dino. Należąca do najbogatszego Polaka Tomasza Biernackiego spółka zajęła w tym roku 9. miejsce w dwusetce. Za nim kolejny handlowy gigant, czyli PPHU Specjał.

W pierwszej dwudziestce sytuacja zaczyna się normalizować. Mamy w sumie 10 spółek państwowych i dziesięć prywatnych.

Patrząc już na cały ranking, to widać w nim absolutną dominację prywatnych podmiotów. Na 200 największych polskich firm tylko 32 są zarządzane przez państwo czy samorząd. Cała reszta należy do prywatnych właścicieli.

Czytaj też:
50 najlepszych pracodawców. W tych firmach pracuje się najlepiej

Tegoroczna lista to również cała masa debiutantów. Po raz pierwszy w naszym zestawieniu pojawiło się w sumie 20 nowych firm. To Paula Fish, producent ryb bałtyckich i łososia atlantyckiego. To ogólnopolska sieć kasyn Cristal Casino. To kilka spółek z branży energetycznej, jak Trend Energy Solutions czy Enteneo Energy Trading czy rolniczo-spożywczej, jak Adros od mięsa czy Agrol od handlu zbożami.

Całą dwusetkę łączy jedno. To spółki z polskim kapitałem, które tutaj inwestują, tutaj płacą podatki, tutaj tworzą miejsca pracy, a za granicą reprezentują nasz kraj lepiej niż niejedna placówka dyplomatyczna.

O tym, kto robi to najlepiej, dowiemy się już za tydzień, kiedy opublikujemy Listę Ambasadorów, czyli tych firm, które najlepiej reprezentują nas za granicą.